SARI HALİLE (TERMINALIA CHEBULA) NEDİR?
Terminalia chebula yani sarı halile, terminalia cinsi Combretaceae familyasına aittir. Bu cinsin yaklaşık 250 türü bulunmaktadır. Terminalia chebula ve terminalia citrina geleneksel tıpta birtakım hastalıkları önlemek ve tedavi etmek için kullanılmaktadır. Türkiye'de bu bitkilerin kurutulmuş meyvelerine sarı halile ve kara halile adı verilmektedir. Bu yazıda terminalia chebula yani sarı halile hakkında bilgi verilecektir. Sarı halile (terminalia chebula), 226,3 mg QE/g fenolik madde ve 40,7 mg QE/g flavonoid madde içermektedir.1
Çevre kirliliği, UV ışınları, toksik kimyasallar, sigara ve alkol kullanımı gibi nedenlerden dolayı insan vücudunda serbest radikaller üretilir. Organizmada serbest radikallerin aşırı artışı oksidatif stres adı verilen bir duruma neden olur. Bu radikaller hücre zarı lipitlerini, DNA ve proteinlerini potansiyel hedef olarak görerek ve bu moleküllere zarar vererek kanser, damar sertliği, inflamatuar hastalıklar, yaşlanma, kalp hastalıkları, cilt hastalıkları, diyabet, Parkinson ve Alzheimer gibi birçok hastalığa neden olurlar.(20,21, 22,23)
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), oksidatif stresin neden olduğu zararlı etkileri ortadan kaldırmak için doğal ürünlerin tüketilmesini önermektedir.2 Terminalia chebula’da serbest radikallere karşı etkili olan ve biyoaktif bileşenler olarak adlandırılan fenolikler ve flavonoidler gibi antioksidan bileşenler bulunmaktadır. Bu bileşenler serbest radikallerin zararlı etkilerini azaltır ve radikallere bağlı birçok hastalığın oluşumunu engeller.(3,4,5)
Terminalia chebula dünya çapında birçok farklı isme sahiptir. Haritaki, Myrobalan, harad, harada, karkchettu, kadukkaya, tıbbın kralı, halile, harde bunlardan bazılarıdır.(6,7) Terminalia chebula en çok Hindistan, Himalayalar, Bangladeş, Tayvan ve Tibet'te yetişmektedir.8
Terminalia chebula, oval şekilli, 2 – 4,5 cm uzunluğunda, 1,2 – 2,5 cm genişliğinde, 5 adet uzunlamasına çıkıntıya sahip, sert çekirdekli meyveye benzer bir bitkidir. Kuzey Doğu Hindistan ve Car Nicobar adalarına endemiktir.(9,10) Ayurveda tıbbında özellikle Güney Asya’da oldukça yaygındır. Terminalia chebula meyveleri organik asitler, flavonoid maddeler, askorbik asit, protein, amino asitler ve mineraller açısından zengindir.(11,12)
Terminalia chebulanın toplam fenolik madde içeriği Singleton tarafından kullanılan folin-ciocalteu yöntemi kullanılarak belirtlenmiş,13 okumalar 765 nm'de yapılmış ve sonuçlar mg/g GAE (Galik asit eşdeğeri) olarak hesaplanmıştır. Toplam flavonoid madde tayini Quettier'in geliştirdiği yönteme göre belirlenmiş,14 415 nm dalga boyunda spektrofotometre ile okunmuştur. Quercetin ile hazırlanan kalibrasyon eğrisi kullanılarak mg/g QE (Quersetin eşdeğeri) cinsinden hesaplanmıştır.
Terminalia chebula kurutulmuş meyve ekstraktlarının toplam fenolik madde içeriği 134,5 mg GAE/g, terminalia chebula kurutulmuş meyve ekstraktlarının toplam flavonoid madde içeriği ise 7,934 mg QE/g olarak bulunmuştur.15Öte yandan terminalia chebula kurutulmuş meyve ekstraktlarının toplam fenolik madde içeriğinin ise 7,934 mg QE/g olduğu tespit edilmiştir. Terminalia chebula kurutulmuş meyve ekstraktı 6,96 g/100 g’dır.16
Farklı araştırmacılar, terminalia chebulanın gallik asit, ellagik asit, tannik asit, etil galat, chebulagik asit, chebulinik asit, korilagin, beta sitosterol, kafeik asit, terpinen, terpinenol, mannitol ve askorbik asit gibi bileşenleri içerdiğini tespit etmiştir.(17 ,18,19)
Referanslar:
1. Zehra, T. M., Nurcan, E.,2, Mehmet A., (2020). Tıbbi Amaçlı Kullanılan Terminalia chebula ve Terminalia citrina Bitkilerinin Kurutulmuş Meyvelerinde Antiradikal, Antibakteriyel ve Mutajenik Aktivite Analizleri. ADÜ ZİRAAT DERG, 2020;17(2):181-187.
2. Murthy KB, Nammi S, Kota MK, Krishna Rao RV, Koteswara Rao N, Annapurna A (2004). Evaluation of hypoglycemic and antihyperglycemic effects of Datura metel (Linn.) seeds in normal and alloxan-induced diabetic rats. Journal of Ethnopharmacology 9(1): 95-98.
3. Cai YZ, Sun M, Corke H (2003). Antioxidant activity of betalains from plants of the Amaranthaceae. Journal of Agricultural and Food Chemistry 51: 2288-2294.
4. Yanai N, Shiotani S, Hagiwara S, Nabetani H, Nakajima M (2008). Antioxidant combination inhibits reactive oxygen species mediated damage. Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry 72(12): 3100-3106.
5. Jin Y, Cui X, Singh UP, Chumanevich AA, Harmon B, Cavicchia P, Hofseth AB, Kotakadi V, Stroud B, Volate SR, Hurley TG, Hebert JR, Hofseth LJ (2010). Systemic inflammatory load in human sissuppressed by consumption of two formulations of dried, encapsulated juice concentrate. Molecular Nutrition & Food Research 54(10): 1506-1514.
6. Aneja KR, Joshi R (2009) Evaluation of antimicrobial properties of fruit extracts of Terminalia chebula against dental caries pathogens. Jundishapur Journal of Microbiology 2(3): 105-111.
7. Sharma K, Thakur S, Sharma S, Sharma SD (2012) A New Record on Flowering in Harar (Terminalia chebula Retz.) Seedling. American Journal of Plant Sciences 3: 693-695.
8. Muhammad S, Khan BA, Akhtar N, Mahmood T, Rasul A, Hussain I, Khan H, Badshah A (2012) The morphology, extractions, chemical constituents and uses of Terminalia chebula: A review. Journal of Medicinal Plants Research 6(33): 4772-4775.
9. Chattopadhyay RR, Bhattacharyya SK (2007) Plant Review Terminalia chebula. Pharmacognosy Review 23: 145-150.
10. Hazra B, Sarkar R, Biswas S, Mandal N (2010) Comparative study of the antioxidant and reactive oxygen species scavenging properties in the extracts of the fruits of Terminalia chebula, Terminalia belerica and Emblica officinalis. BMC Complementary and Alternative Medicine 10: 20.
11. Kim HG, Cho HG, Jeong EY, Lim JH, Lee SH, Lee HS (2006) Growth inhibiting activity of active component isolated from Terminalia chebula fruits against intestinal bacteria. Journal of Food Protection 69(9): 2205-2209.
12. Mahesh R, Ramesh T, Nagulendran KR, Velavan S, Hazeena BV (2007) Effect of Terminalia chebula on Monoamine Oxidase and Antioxidant enzyme activities in aged rat brain. Pharmacognosy Magazine 3: 12-16.
13. Singleton VL, Orthofer R, Lamuela- aventós RM (1999) Analysis of total phenols and other oxidation substrates and antioxidants by means of folin-Ciocalteu reagent. Methods in Enzymology 299: 152-178.
14. Quettier-Deleu C, Gressier B, Vasseur J, Dine T, Brunet J, Luyck M, Cazin M, Cazin JC, Bailleul F, Trotin F (2000) Phenolic compounds and antioxidant activities of buckwheat (Fagopyrum esculentum Moench) hulls and flour. Journal of Ethnopharmacology 72: 35-40.
15. Saha S, Verma RJ (2016) Antioxidant activity of polyphenolic extract of Terminalia chebula Retzius fruits. Journal of Taibah University for Science 10(6): 805-812.
16. Wetwitayaklung P, Charoenteeraboon J, Limmatvapirat C, Phaechamud T (2012) Antioxidant activities of some Thai and exotic fruits cultivated in Thailand. Research Journal of Pharmaceutical, Biological and Chemical Sciences 3(1): 12-21.
17. Kim HG, Cho HG, Jeong EY, Lim JH, Lee SH, Lee HS (2006) Growth inhibiting activity of active component isolated from Terminalia chebula fruits against intestinal bacteria. Journal of Food Protection 69(9): 2205-2209.
18. Saleem A, Husheem M, Harkonen P, Pihlaja K (2002) Inhibition of cancer cell growth by crude extract and the phenolics of Terminalia chebula retz fruit. Journal of Ethnopharmacology 81(3): 327-336.
19. Xie P, Chen S, Liang Y, Wang X, Tian R, Upton R (2006) Chromatographic fingerprinting analysis-a rational approach for quality assessment of traditional Chinese herbal medicine. Journal of Chromatography A 1112(1-2): 171-180.
20. Halliwell B (2000) A super way to kill cancer cells? Nature Medicine 6(10): 1105-1106.
21. Finkel T, Holbrook NJ (2000) Oxidants, Oxidative stress and biology of ageing. Nature 239-247.
22. Mensor LL, Menezes FS, Leitao GG (2001) Screening of Brazilian plant extracts for antioxidant activity by the use of DPPH free radical method. Phytotheraphy Research 15: 127-130.
23. Valko M, Leibfritz D, Moncol J, Cronin MTD, Mazur M, Telser J (2007) Free radicals and antioxidants in normal physiological functions and human disease. International Journal of Biochemistry and Cell Biology 39: 44-84.