BAHERA (TERMINALIA BELLERICA)
Bahera yani terminalia bellerica, Combretaceae ailesine mensup bir ağaçtır. Ayurveda tıbbında terminalia chebula ve emblica officinalis ile birlikte “sağlık uyumlaştırıcı” olarak kullanılmaktadır. Geleneksel olarak konjuktivit, astım, migren, kellik, kabızlık ve görme zayıflığı gibi rahatsızlıkların tedavisinde terminalia bellerica’dan faydalanılmaktadır. Terminalia bellerica, anti-diyabetik, anti-mikrobiyal, anti-salmonella, antikanser, hepatoprotektif, anti-piretik gibi çeşitli farmakolojik aktivitelerden sorumlu olan glikozitler, flavonoidler, tanenler, fenolik bileşikler, amino asitler ve saponinler gibi çeşitli fitobileşenler içermektedir.
Terminalia chebula dünya çapında pek çok farklı isme sahiptir. Like, Bahera, Baheda, Bibhitaki, Belleric Myrobalan, Bedda Nut Tree, Beach- Almond, Aksha, Karshaphala, Kalidruma, Bhutavasa, Kaliyugalaya bu isimlerden bazılarıdır.[1]
Antispazmodik ve Bronkodilatör Aktivite: Terminalia bellerica bitkisinin hiperaktif gastrointestinal ve solunum bozukluklarında tıbbi kullanımına yönelik etki mekanizmasını belirlemek amacıyla in-vivo ve in-vitro çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar antikolinerjik ve Ca++ antagonist etkilerinin kombinasyonunu göstermiştir. [2]
Anti-fungal Aktivite: Terminalia bellerica bitkisinin beş klinik ve beş çevresel Cryptococcus neoformans izolatına karşı antifungal aktivitesini belirlemek için bir araştırma yapılmıştır. Antikriptokokal aktivite disk difüzyon yöntemiyle değerlendirilmiştir. Klinik izolatların çevresel izolatlara göre daha duyarlı olduğu belirlenmiştir. Böylece terminalia bellerica meyvesinin ilaca dirençli mantar türlerini engelleme potansiyeline sahip antifungal aktivite sergilediği ortaya konmuştur.[3]
Anti-mikrobiyal Aktivite: Yapılan çalışmalar terminali bellerica bitkisinin solunum yolu patojenlerine karşı anti-mikrobiyal aktiviteye sahip olduğunu ve dolayısıyla patojenlerin sebep olduğu hastalıkların tedavisinde kullanılabileceğini göstermiştir.[4]
Antioksidan Aktivite: Terminalia bellerica meyvesinin serbest radikal temizleme aktivitesi ve antioksidan potansiyeli in vitro analizlerle belirlenmiştir. [5]
Anti-ülser Aktivite: Terminalia bellerica meyvesinin anti-ülser aktivitesi, wistar sıçanlarında pilor ligasyonu ve etanolün neden olduğu ülser modelleri ile belirlenmiştir. Çalışmalar, kontrole kıyasla pilor ligasyonu kaynaklı ülserin ve etanolün neden olduğu mide ülserinin neden olduğu gastrik lezyonun inhibisyonunun yanı sıra serbest asitlik ve ülser indeksinde azalma olduğunu göstermiştir. Böylece potansiyel anti-ülser aktivitesi sergilemiş olmuştur [6].
İmmünmodülatör (Bağışıklık Sistemini Düzenleyici) Etki: Terminalia bellerica meyvesi, süperoksit ve asit fosfataz üretimi yoluyla morfaj fagositozunun uyarıldığını göstermiştir. Ayrıca fitohemaglutinin, konkanavalin A, lipopolisakkarit ve pokeweed nitrojen ile lenfosit proliferasyon analizinde aktivasyon göstermiştir. Sonuçlar, ekstraktın T-lenfosit proliferasyon etkisinin, fitohemaglutinin, konkanavalin A tarafından sergilenen aynı mekanizma yoluyla meydana geldiğini, oysa B lenfosit proliferasyon etkisinin, lipopolisakkarit ve pokeweed mitojenine benzer şekilde T hücresinden bağımsız ve T hücresine bağımlı mekanizmalar yoluyla meydana geldiğini göstermiştir. Bu nedenle, fare bağışıklık sistemi, özellikle in vitro hücresel ve humoral bağışıklık tepkisi, terminalia bellerica'dan etkilenmiş ve bu da onu bağışıklık dolaylı insan hastalıklarının tedavisinde faydalı hale getirmiştir.[7].
Ellagik asit, terminalia bellerica meyvesinde önemli miktarda (13-23 mg/g) bulunan bir polifenolik bileşiktir[9,10] ve tıbbi özellikleri açısından geniş çapta incelenmiştir. Bununla birlikte, meyvedeki toplam ellagic asit türevlerinin konsantrasyonu, saf ellagic asitten dört kat daha fazladır[11]. Ellagik asidin antioksidan etkileri, metal şelatlama kapasitesi, serbest radikal temizleme yeteneği ve hücresel antioksidan enzim aktivitesinin indüksiyonu aracılığıyla sağlanır. Ellagik asidin hücreleri serbest radikallerin neden olduğu DNA hasarından koruduğu da ortaya konmuştur[12,13]. Çok az sayıda çalışma serbest radikallerin engelleyici aktivitelerini araştırmıştır.
Terminalia bellerica geleneksel tıpta yaygın olarak kullanılmaktadır. Çoğunlukla Sri Lanka'ya özgü, yaprak döken büyük bir ağaçtır. Fitokimyasal çalışmalar, tanenler, flavonoidler, steroidler, lignin, glikozitler, terpenoid, saponinler, kardenolidler, flavanol glikozitler ve yağ asitleri gibi çeşitli fitobileşenlerin varlığını ortaya çıkarmıştır. Antispazmodik ve bronkodilatör, antifungal, anti-salmonella, anti-mikrobiyal, antioksidan, antibiyofilm, anti-ülser, anti-alzheimer, antihipertansif, antiatrojenik, immünomodülatör etki, yara iyileşmesi, antifertilite, anti-ishal, anti-kanser, anti-plasmodial, antidiyabetik, hepatoprotektif, antelmintik, anti-depresan, analjezik ve antipiretik aktivite gibi çeşitli farmakolojik aktivitelere sahiptir. Akut ve subakut toksisitesi yoktur. Hamilelik sırasında kontrendikedir [8].
Referanslar:
1. Kadian R, Parle M, Yadav M. Therapeutic potential and phytopharmacology of Terminalia bellerica. WJPPS. 2014; 3(10):804-19.
2. Gilani AH, Khan AU, Ali T, Ajmal S. Mechanisms underlying the antispasmodic and bronchodilatory properties of Terminalia bellerica fruit. J Ethnopharmacol. 2008; 116(3):528-38.
3. Valli S, Shankar GS. Terminalia bellerica-A promising challenge to cryptococcosis. Int. J. of Pharmaceutical Res. and Bio-Science. 2013; 2(5):154-69.
4. Sabnis S. Antimicrobial efficacy of Terminalia bellerica against virulence factors of respiratory pathogens. Int. J Curr. Microbiol & Appl Sci. 2014; 3:215-21.
5. Guleria S, Tiku AK, Rana S. Antioxidant activity of acetone extract/fractions of Terminalia bellerica Roxb. fruit. Indian J Biochem Biophys. 2010; 47:110-6.
6. Choudhary GP. Anti-ulcer activity of the ethanolic extract of Terminalia belerica Roxb. Int. j. pharm. Chem. Boil.
sci. 2012; 1(4):1293-7.
7. Das PR, Tabibul Islam Md, SaleHin Bin Mahmud ASM, Kabir MH, Ehasanul Hasan Md et al. An ethnomedicinal survey conducted among the folk medicinal practitioners of three villages in Kurigram district, Bangladesh. Am.- Eurasian J. Sustain. Agric, 2012; 6(2):85-96.
8. Swati K., Dr. Mythili K.J., Dr. Arun B.J., Dr. Shailendra G., Dr. Anant V. B., Dr. Amit A., Dr. D.M., Dr. G. GM. A pharmacognostic, phytochemical and pharmacological review of Terminalia bellerica. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry 2017; 6(5): 368-376.
9. T. Dhanani, S. Shah, S. Kumar, A validated high-performance liquid chromatography method for determination of tannin-related marker constituents gallic acid, Corilagin, chebulagic acid, ellagic acid and chebulinic acid in four Terminalia species from India, J. Chromatogr. Sci. 53 (2015) 625–632.
10. A. Singh, V. Bajpai, S. Kumar, B. Kumar, M. Srivastava, K.B.R. Kumar, Comparative profiling of phenolic compounds from different plant parts of six Terminalia species by liquid chromatography-tandem mass spectrometry with chemometric analysis, Ind. Crop. Prod. 87 (2016) 236–246.
11. B. Pfundstein, S.K. El-Desouky, W.E. Hull, R. Haubner, G. Erben, R.W. Owen, Polyphenolic compounds in the fruits of Egyptian medicinal plants (Terminalia belerica, Terminalia chebula and Terminalia horrida): characterization, quantitation and determination of antioxidant capacities, Phytochemistry 71 (2010) 1132–1148.
12. W.R. Garcia-Nino, C. Zazueta, Ellagic acid: pharmacological activities and molecular mechanisms involved in liver protection, Pharmacol. Res. 97 (2015) 84–103.
13. A. Gupta, A.K. Pandey, Plant secondary metabolites with hepatoprotective efficacy, in: C.M. Galanakis (Ed.), Nutraceuticals and Natural Product Pharmaceuticals, Elsevier academic press, London, U.K, 2019, pp. 71–104.